Қажымұқан Мұнайтпасов ескерткіші

Қажымұқан Мұңайтпасов (07.04.1871, Ақмола облысы Қараөткел ауылы - 12.08.1948, Оңтүстік Қазақстан облысы Ленин туы колхозы) - қазақ балуаны.

Бірнеше мәрте (1908, 1909, 1911, 1913 және 1914) кәсіпқойлар арасындағы классикалық күрестен әлем чемпионаттарында жеңімпаз атанды.

Француз күресінен әлем чемпионы атағын алған тұңғыш қазақ; ауыр салмақтағылар арасында классикалық күрестен бірнеше рет әлем, Ресей, облыстық, кейін бүкілодақтық чемпионаттардың жеңімпазы атанды. Елуге жуық ордендер мен түрлі үлгідегі медальдардың иегері.

Жапондық Ямагата Муханура деген атпен Ресей құрамасына қабылданбағандықтан, Маньчжурия сапында халықаралық жарыстарда өнер көрсетті. Мұқан Мұнайтпасов «Қара Иван» деген лақап атпен де танымал болды, 1912 жылы қажылық парызын өтегеннен кейін «Қажы» атанып, Қажымұқан атанып әлемге әйгілі болды. Революцияға дейінгі кезеңде Қажымұқан Иван Поддубный, Георг Лурих, Иван Заикин сияқты аты аңызға айналған балуандармен бірге халықаралық ареналарда сәтті өнер көрсетті.

Қазан төңкерісінен кейін Қазақстанда Кеңес өкіметін құруға белсене қатысып, Қазақстан тарихындағы тұңғыш кәсіби театрдың негізін қалады, оның ішінен сол кездегі көптеген көрнекті өнер қайраткерлері шықты, түрлі чемпионаттар ұйымдастырды.

Ұлы Отан соғысы жылдарында Қажымұқан өз күшімен әскерге көмек ретінде қаражат жинап, майданға Амангелді Иманов атымен аталған ұшақ сыйлады.

Қартайған шағына дейін туған жеріне қызмет еткенімен, өмірінің соңында жергілікті билік тарапынан қолдаусыз қалып, өкпе дертінен көз жұмды.

Қажымұқан Мұнайтпасов ескерткіші 2019 жылы ұрпақтарының қаражатына орнатылды.