Қалақ батыр бейіті

(Зеренді ауданы)

Қалақ батыр 17 ғасырдың басында өз отанның қорғайтын жоңғарға қарсы шайқаста өзін көрсеткен ержүрек жауынгер. Ол жоңғарға қарсы бірінші шайқасқа қатысқан. Жаудың көптілігіне қарамастан, Қалак батырдың келісілген әскериіс-әрекеттеріарқасында оның әскері жауға қарсы тұра алды. Осы шайқастан кейін Қалақ батырдың есімі бүкілқазақ даласына белгілі болды. Оның батылдығы туралы әңгімелер ауыздан ауызға тарап, жас ұрпақ Қалақ батырға ұқсағысы келді.

Ақсақал Мейірам Сакышевтің әңгімесіне сәйкес, Калак Батыр қазіргі Атбасар мен Сандықтау аудандарының арасында Керегетас жерінде Есілдің маңында дүниеге келді. Оның қабірі облыс орталығынан алыс емес жерде Көкшетаудың солтүстігінде орналасқан. Айғыржал деген тұрғылықты жерде Қалақ тауы бар және сол жерде жерленген. 30-шы жылдары, конфискациядан қорғанған Мейрам Сақышевтың атасы Омбы облысының Булаев ауданына қашуға мәжбүр болады. Жол-жөнекей келе жатып атам маған батырдың қабіріне барғандығы туралы айтқан және сол жерде басқа да батырлардың зираты болғанын айтты. «Қалақ тауы қайда?» деген сұраққа бір ақсақал былай деген : «Бүгіндері  бұл тау Ақтөбе деп аталады».

Кусеп ауылдық округі қарастыАқтөбе төбесіні қылдықарауыл ұрпақтарының бастамасымен облыс орталығына 1600 жылдары Жоңғар басқыншылығына қарсы күресте батырлық танытқан, біздің жерлесіміз, жауынгер, Қалақ батырдың құрметіне құлпытас орнатты. Осы күнге дейін бұл жер киелі орындардың бірі  болып табылады.