Төлеген Досмағамбетов мүсіні

 

Төлеген Сәбитұлы Досмағамбетов – Қазақстанның көрнекті мүсіншісі, XX ғасырдағы ұлттық мүсін өнерінің негізін қалаушылардың бірі. Ол 1940 жылғы 10 сәуірде дүниеге келген.

Алғашқы білімін Орал Тансықбаев атындағы Алматы көркемсурет училищесінде алып, кейіннен білімін Ленинград көркемөнер академиясында (И.Е. Репин атындағы кескіндеме, мүсін және архитектура институты) жалғастырды.  Оқу орнын тәмамдаған соң, КСРО Суретшілер одағының мүшесі атанып, кәсіби шеберлігін жоғары деңгейде көрсетті.

Досмағамбетовтың шығармашылық жолы 30 жылдан астам уақытқа созылып, осы кезең ішінде ол ғылым, әдебиет, мәдениет және қазақ халқының тарихында өшпес із қалдырған тұлғаларға арналған монументалды мүсіндер, ескерткіштер мен бюст жасады. Оның еңбектері ұлттық руханият пен мәдени мұраның ажырамас бөлігіне айналды.

Шығармаларының ішіндегі аса танымалы – 1971 жылы өз туған қаласы Көкшетауда орнатылған Шоқан Уәлихановқа арналған ескерткіш. Биіктігі шамамен 4,6 метр болатын қола мүсін бүгінде республикалық маңызы бар тарихи-мәдени мұра ескерткіш ретінде танылған.
Сондай-ақ Ахмет Байтұрсынұлы, Мұхтар Әуезов, Біржан сал және басқа да ұлы тұлғаларға арналған мүсіндік туындылары оның шығармашылық әлеуетінің кеңдігін айғақтайды. Т. Досмағамбетовтың өнер саласына қосқан зор үлесі еленіп, ол «Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері» атағына ие болды.

Қайталанбас қолтаңба қалдырған шебердің мұрасы бүгін де Қазақстанның түрлі қалаларында танымал. Оның авторлығымен жасалған ескерткіштер халықтың тарихи жады мен рухани дүниесіне қызмет етуде.

2011 жылы Көкшетау қаласындағы Төлеген Досмағамбетов атындағы саябаққа оның бюсті орнатылды. Ескерткіштің салтанатты ашылуы 2011 жылдың 6 желтоқсанында болды. Бюсттің авторлары – мүсіншінің өзі сияқты өнер жолын таңдаған ұлдары- Дәурен және Санжар Досмағамбетовтер.

Бұл ескерткіштің орнатылуы – туған қаласының халқы тарапынан шеберге көрсетілген ерекше құрметі болып саналады. Көкшетау жұртшылығы Төлеген Досмағамбетовтың Қазақстан мүсін өнерін дамытуға қосқан үлесін жоғары бағалап, оның шығармашылық мұрасын мәңгі есте сақтауға ниет білдірді.

Өнер иесіне аты берілген саябақ пен ондағы бюст бүгінгі күні еліміздің танымал мүсіншісіне арналған маңызды естелік кеңістігінеайналды. Мұнда қала тұрғындары мен қонақтар мәдени мұраға құрмет көрсетіп, атақты жерлесін мәңгі еске алады.

Осылайша, мүсіншінің бюсті – тек көркемдік туынды ғана емес, сонымен қатар ұрпақтар сабақтастығын дәріптейтін, қаланың рухани қазынасының маңызын айшықтайтын ескерткіш болып саналады.